Kara pozbawienia wolności jest jedną z katalogu kar wymienionych w art. 32 Kodeksu karnego. Wymierzenie przedmiotowej kary nie zawsze jednak jest równoznaczne z koniecznością odbycia jej w zakładzie karnym. Sąd uznając, iż oskarżony jest winny popełnienia zarzucanego mu w akcie oskarżenia czynu może bowiem wymierzyć karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby, popularnie nazywaną karą w „w zawiasach” lub karą pozbawienia wolności "w zawieszeniu".

Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności i jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec niego celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. W przypadku skazania za występek o charakterze chuligańskim Sąd może zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach.

Pozbawienie wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania orzekane jest na okres próby wynoszący od 1 roku do 3 lat. Okres ten zaczyna bieg dopiero po uprawomocnieniu się wyroku. W przypadku gdy sprawca jest młodocianym lub popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, okres próby wynosi od 2 do 5 lat.

Orzekając karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby Sąd może wymierzyć sprawcy także grzywnę (obok kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania), niezależnie od tego, czy kara grzywny była przewidziana w przepisie opisującym przestępstwo popełnione przez sprawcę lub w innym przepisie ustawy karnej.

Wymierzając karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania Sąd nakłada na sprawcę jeden z obowiązków wskazanych w art. 72 §2 k.k.. Natomiast w przypadku, gdy Sąd orzeka wobec sprawcy także środek karny, może orzec wobec sprawcy jeden z obowiązków z art. 72 § 2 k.k

Istotnym jest również, iż zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania może nastąpić w okresie próby lub nie później niż po upływie 6 miesięcy od jego zakończenia - w zależności od zachowania jakiego w okresie próby dopuścił się skazany. Sąd obligatoryjnie zarządzi wykonanie wcześniej orzeczonej kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania lub może to zrobić fakultatywnie.

Oskarżany, któremu wymierzono karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby jest oczywiście osobą karaną. Skazanie to figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym. Skazanie ulega natomiast zatarciu z mocy prawa wraz upływem 6 miesięcy po zakończeniu okresu próby.
Jeżeli jednak wobec skazanego orzeczono także grzywnę, środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed ich wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem ich wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić również przed wykonaniem środka zabezpieczającego.

W przypadku jednak, gdy skazany po rozpoczęciu, lecz przed upływem, okresu wymaganego do zatarcia skazania ponownie popełnił przestępstwo, dopuszczalne jest tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.

Adwokat Weronika Gawor-Pietrzak w ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej w Chrzanowie reprezentuje klientów oraz udziela porad prawnych w sprawach karnych.

W razie dalszych pytań proszę o kontakt telefoniczny lub za pomocą wiadomości e-mail w celu umówienia spotkania w Kancelarii.

W ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej zajmuję się prowadzeniem spraw zwłaszcza na terenie województwa małopolskiego (m. in. Chrzanów, Trzebinia, Oświęcim, Chełmek, Kraków) oraz śląskiego (m. in. Jaworzno, Sosnowiec, Mysłowice, czy Katowice). W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie odbyć się online.

Czytając opis czynu zarzucanego oskarżonemu w akcie oskarżenia oraz jego kwalifikacje prawną często można spotkać się z wyrażeniem: „działając w ramach czynu ciągłego” lub po prostu z wymienieniem jako jednego z przepisów dotyczących kwalifikacji prawnej czynu art. 12 k.k. W artykule tym ustawodawca unormował tzw. czyn ciągły.

Czyn ciągły stanowi dwa lub więcej zachowań sprawcy, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Takie zachowania uważa się za jeden czyn zabroniony. W przypadku, gdy przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, wiele zachowań może zostać uznanych za jeden czyn zabroniony, gdy dodatkowo pokrzywdzonym jest ta sama osoba.

Zatem, aby sprawca działał w ramach czynu ciągłego musi on dopuścić się co najmniej dwóch zachowań, realizujących znamiona czynów zabronionych, choć każde z nich analizowane z osobna nie musi być przestępstwem. Mogą one realizować znamiona wykroczeń. Co więcej z uwagi na fakt, iż art. 12 k.k. stanowi ogólnie o zachowaniach, oznacza to, że mogą to być albo działania, albo zaniechania. Sprawca musi także działać z góry powziętym zamiarem, w krótkich odstępach czasu.

Krótkie odstępy czasu – co to znaczy? Ustawodawca nie skonkretyzował wprost ile wynoszą owe krótkie odstępy czasu. Na pewno sprawca działający z góry powziętym zamiarem dokonujący np. kilku kradzieży co kilka dni będzie działał w krótkich odstępach czasu. Zazwyczaj jednak przyjmuje się, iż za krótki odstęp czasu uważa się okres od kilku do kilkunastu dni pomiędzy kolejnymi czynami. Nie oznacza, to jednak, że cały czyn ciągły rozciągać się może jedynie na okres kilkunastu dni. Ta odległość czasowa powinna wystąpić jedynie pomiędzy kolejnymi zachowaniami. Jeśli warunek ten jest spełniony między kolejno następującymi po sobie zachowaniami przy większej ich liczbie, to czasookres pomiędzy pierwszym, a ostatnim zachowaniem oczywiści może być dłuższy niż kilkanaście dni.

Aby dane zachowania mogły zostać uznane za czyn ciągły sprawca musi działać z góry powziętym zamiarem, co oznacza, że w grę może wchodzić tutaj tylko zamiar bezpośredni przemyślany. Powzięcie zamiaru z góry oznacza bowiem, iż sprawca musi zaplanować swoją działalność od pierwszego zachowania po ostatnie zachowanie. Wyjaśniając, w chwili podejmowania pierwszego zachowania sprawca musi mieć również zamiar zrealizowania tego ostatniego z zachowań (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., sygn. V KK 271/05).

Natomiast przesłanką zastosowania art. 12 § 2 k.k. (zgodnie z którym odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa ten, kto w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu tej samej albo takiej samej sposobności lub w podobny sposób popełnia dwa lub więcej umyślnych wykroczeń przeciwko mieniu, jeżeli łączna wartość mienia uzasadnia odpowiedzialność za przestępstwo) nie jest z działanie góry powziętym zamiarem. Konieczne jest natomiast to, aby sprawca m. in. dopuścił się co najmniej dwóch umyślnych wykroczeń skierowanych przeciwko mieniu, przy czym łączna wartość tego mienia musi uzasadniać odpowiedzialność za przestępstwo (jego wartość musi przekraczać co do zasady 500 zł).

Sprawca działając w ramach czynu ciągłego, popełnia niejako czyn "na raty", zatem pomimo kilku zachowań wypełniających znamiona czynu zabronionego sprawca ten  popełnia jedno przestępstwo.

Apelacja karna od wyroku Sądu I instancji poza wymogami formalnymi pisma procesowego powinna zawierać: zakres zaskarżenia, zarzuty, wnioski oraz uzasadnienie. W Kodeksie postępowania karnego wymieniono następujące zarzuty, jakie można stawiać zaskarżanemu wyrokowi:

1. zarzut obrazy prawa materialnego, w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu,

2. zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w punkcie 1. chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu,

3. zarzut obrazy przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia,

4. zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia jeżeli mógł on mieć wpływ na treść orzeczenia,

5. zarzut rażącej niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka.

    

W wyniku nowelizacji kodeksu postępowania karnego z 2019 r. dotychczasowy zarzut obrazy prawa materialnego został zastąpiony dwoma zarzutami wskazanymi w punktach 1. i 2.

Przyjmuje się, iż zarzut obrazy prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu należy rozumieć szeroko, a zatem nie wyłącznie przez odniesienie się do kwalifikacji prawnej czynu z części szczególnej Kodeksu karnego, ale również z części ogólnej.

Natomiast drugi z zarzutów dotyczących prawa materialnego odnosi się do obrazy prawa materialnego w innych przypadkach niż przez błędną kwalifikację prawną czynu, nadto wyłącznie w przypadku, gdy w wyniku tego błędu orzeczenie nie odpowiada prawu. Zatem aby skutecznie postawić ten zarzut spełnione muszą być łącznie obie z wymienionych powyżej przesłanek. Zarzut ten można postawić m. in. w przypadku wymierzenia kary poniżej lub powyżej ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.

Od nieprawomocnego wyroku Sądu I instancji stronom (oskarżonemu, obwinionemu, oskarżycielowi posiłkowemu, oskarżycielowi prywatnemu, ich przedstawicielom ustawowym, pełnomocnikom, obrońcy oraz prokuratorowi), a w przypadku wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne wydanego na posiedzeniu także pokrzywdzonemu nie działającemu jako oskarżyciel posiłkowy przysługuje apelacja.

Aby skutecznie wnieść apelację od wyroku karnego należy złożyć ją w ustawowym terminie. Termin ten wynosi 14 dni od chwili doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem (o ile wcześniej złożyliśmy wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku – wniosek ten należy złożyć w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku) w przypadku wyroku w sprawie o przestępstwo i w terminie 7 dni od doręczenia odpisu wyroku z uzasadnieniem w przypadku wykroczenia.

Skutki prawne wywołuje również apelacja wniesiona w terminie 7 dni od wydania nieprawomocnego wyroku przez Sąd I instancji, z pominięciem złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. W takim przypadku Sąd I instancji sporządzi uzasadnienie, a odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczy stronie która złożyła apelację. Podmiot ten, od chwili doręczenia mu pisemnego uzasadnienia wyroku jest uprawniony do uzupełnienia apelacji w terminie 14 dni od daty doręczenia mu odpisu wyroku z uzasadnieniem. Może on formułować nowe zarzuty oraz zmienić zakres zaskarżenia.

W przypadku, gdy wniosek o uzasadnienie wyroku złożył obrońca lub pełnomocnik, to odpis wyroku z uzasadnieniem doręcza się wyłącznie przedstawicielowi procesowemu strony, chyba że z treści wniosku wynika, iż odpis ten powinien zostać doręczony również stronie. Doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem tylko przedstawicielowi procesowemu strony skutkuje tym, iż termin do wniesienia apelacji zaczyna bieg także dla strony.

Apelacja karna powinna spełniać wymogi pisma procesowego (zawierać wskazanie miejscowości, daty, określenie sądu, stron postępowania, sygnatury akt sprawy). Apelacja musi zostać również własnoręcznie podpisana przez podmiot ją wnoszący. Do apelacji załączamy jej odpis dla strony przeciwnej. Nadto, apelacja powinna zawierać zakres zaskarżenia (czy zaskarżamy wyrok w całości, czy w części), zarzuty stawiane orzeczeniu Sądu I instancji, wnioski (tzn. jakiej decyzji Sądu II instancji się domagamy - żądanie zmiany lub uchylenia wyroku) oraz uzasadnienie, uzasadnione powinny zostać również zarzuty stawiane wyrokowi Sądu I instancji.

Apelację wnosi się do Sądu II instancji za pośrednictwem Sądu I instancji.

Oczywiście apelacja wniesiona przez stronę aby wywołała skutki prawne i została rozpoznana przez Sąd II instancji nie musi zawierać profesjonalnie sformułowanych zarzutów, tyczy się to również wniosków.

Adwokat Weronika Gawor-Pietrzak w ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej w Chrzanowie reprezentuje klientów oraz udziela porad prawnych w sprawach karnych.

W razie dalszych pytań proszę o kontakt telefoniczny lub za pomocą wiadomości e-mail w celu umówienia spotkania w Kancelarii.

W ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej zajmuję się prowadzeniem spraw zwłaszcza na terenie województwa małopolskiego (m. in. Chrzanów, Trzebinia, Oświęcim, Chełmek, Kraków) oraz śląskiego (m. in. Jaworzno, Sosnowiec, Mysłowice, czy Katowice). W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie odbyć się online.

Otóż jak to w prawie bywa kradzież cudzej rzeczy w zależności od konkretnego przypadku może stanowić albo przestępstwo albo wykroczenie.

Kradzież rzeczy o wartości do 500 zł stanowi wykroczenie opisane w art. 119 k.w. Natomiast kradzież rzeczy o wartości powyżej 500 zł stanowi przestępstwo. Z kolei kradzież broni palnej, amunicji, materiałów lub przyrządów wybuchowych zawsze stanowi przestępstwo, niezależnie od ich wartości majątkowej. Ocenie podlega wartość rzeczy z chwili czynu, a więc z chwili kradzieży, bez znaczenia jest natomiast wartość rzeczy w chwili wszczęcia postępowania karnego.

Osoba dopuszczająca się kradzieży musi dokonać zaboru cudzej rzeczy ruchomej, który polega na wyjęciu rzeczy spod władztwa właściciela lub posiadacza i przejęciu we własne władztwo sprawcy. Zatem, nie można ukraść tzw. rzeczy niczyjej (np. rzeczy porzuconej przez kogoś, czy zgubionej).

Przedmiotem kradzieży nie mogą być także prawa majątkowe, w tym akcje lub udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (tak: Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 1 kwietnia 2015 r., sygn. akt II Aka 7/15). Przedmiotem kradzieży może natomiast być dokument potwierdzający uczestnictwo w spółce.

Przestępstwo kradzieży w typie podstawowym można popełnić działając z zamiarem bezpośredniego. Koniecznym elementem przestępstwa kradzieży jest także działanie w celu przywłaszczenia. Sprawca, zabierając rzecz, musi chcieć ją przywłaszczyć, a zatem postąpić z nią jak właściciel.

Odnosząc się do kradzieży karty bankomatowej, nie jest ona uznawana za rzecz. Kradzież karty bankomatowej została odrębnie stypizowana w art. 278 § 5 k.k. Natomiast tzw. karta bankomatowo-płatnicza tj. karta uprawniająca do podjęcia pieniędzy z automatu bankowego m. in. karta VISA Electron, która połączona jest z rachunkiem osobistym uprawnionego, a także karta np. VISA CLASSIC, których głównymi funkcjami są funkcje płatnicze, ale umożliwiają one również pobranie gotówki z bankomatu - są rzeczami ruchomymi. 

Przedmiotem kradzieży może również być energia oraz program komputerowy choć nie są one rzeczami ruchomymi, dlatego też zostały one stypizowane w odrębnych paragrafach art. 278 k.k.

Przestępstwo kradzieży ścigane jest co do zasady z urzędu. Jednak jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, przestępstwo to ścigane jest na wniosek. Natomiast w przypadku, gdy przedmiotem kradzieży jest rzecz będąca współwłasnością, przy czym tylko jeden ze współwłaścicieli jest osobą najbliższą dla sprawcy - przestępstwo kradzieży nadal jest ścigane z urzędu.

Adwokat Weronika Gawor-Pietrzak w ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej w Chrzanowie reprezentuje klientów oraz udziela porad prawnych w sprawach karnych.

W razie dalszych pytań proszę o kontakt telefoniczny lub za pomocą wiadomości e-mail w celu umówienia spotkania w Kancelarii.

W ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej zajmuję się prowadzeniem spraw zwłaszcza na terenie województwa małopolskiego (m. in. Chrzanów, Trzebinia, Oświęcim, Chełmek, Kraków) oraz śląskiego (m. in. Jaworzno, Sosnowiec, Mysłowice, czy Katowice). W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie odbyć się online.

Część klientek po rozwodzie dopytuje o możliwość powrotu do nazwiska panieńskiego, nie chcąc nadal nosić tego samego nazwiska co były mąż.

Otóż po rozwodzie faktycznie można zmienić nazwisko na poprzednie, noszone przed ślubem. Należy jednak pamiętać o terminie, w którym trzeba złożyć oświadczenie w tym przedmiocie. Kobieta, która chce wrócić do nazwiska panieńskiego musi złożyć oświadczenie przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego lub przed Konsulem (w przypadku zamieszkiwania za granicą) w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego.

Oczywiście zmiana nazwiska najczęściej dotyczy kobiet, bowiem zazwyczaj to one wraz z zawarciem małżeństwa zmieniają nazwisko. Jednak, nie tylko kobieta po zawarciu małżeństwa może nosić nazwisko męża ale również mąż może nosić dotychczasowe nazwisko żony. Oświadczenie w przedmiocie wyboru nazwiska po ślubie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa. Nupturienci (osoby, które chcą zawrzeć związek małżeński ) mogą również złożyć oświadczenie o wyborze nazwiska przed sporządzeniem przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Po zawarciu małżeństwa, małżonkowie mogą nosić wspólne nazwisko będące dotychczasowym nazwiskiem żony lub męża albo też nosić nazwisko powstałe z połączenia ich dotychczasowych nazwisk. Nazwisko nie może jednak przekraczać dwóch członów. W przypadku braku złożenia stosownego oświadczenia, po ślubie każdy z małżonków nadal nosi swoje dotychczasowe nazwisko.

Aby wrócić do poprzedniego nazwiska po rozwodzie należy udać się do Kierownika Stanu Cywilnego lub Konsula oraz złożyć oświadczenie w tym przedmiocie. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego albo Konsul przyjmuje oświadczenie, a następnie sporządzi protokół (Konsul prześle protokół do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego, który sporządził akt małżeństwa). W wyniku tego w akcie małżeństwa zostanie zawarta wzmianka o zmianie nazwiska. Zmiana nazwiska w tym trybie związana jest z uiszczeniem opłaty skarbowej w kwocie 11 zł.

Możliwa jest także zmiana nazwiska w późniejszym terminie – po upływie 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód. Takiej zmiany można dokonać w trybie administracyjnym, zgodnie z przepisami o zmianie imienia i nazwiska. Zastosowanie znajdzie tu ustawa z dnia 17 października 2008 r. o zmianie imienia i nazwiska. Z wnioskiem o zmianę nazwiska na podstawie tej ustawy można jednak wystąpić wyłącznie z ważnych powodów. Przyjmuje się, iż ważnymi powodami nie są wyłączne względy subiektywne.

Należy pamiętać, iż powrót do nazwiska panieńskiego możliwy jest dopiero po rozwodzie, a dokładnie po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego. Zatem, nie można wystąpić z wnioskiem o zmianę nazwiska w trakcie trwania postępowania rozwodowego, wniosku takiego nie zamieszcza się także w pozwie o rozwód. Nadto, wniosku takiego nie rozpoznaje Sąd.

Rozstający się rodzice często zapominają o dobru dziecka. Konflikt pomiędzy rozstającymi się lub rozwodzącymi się małżonkami narasta do tego stopnia, iż kartą przetargową staje się dziecko. Zdarzają się również sytuacje, gdy rodzice nie mogą porozumieć się do do tego, z którym z nich ma przebywać dziecko, jak powinny wyglądać kontakty z dzieckiem. Niestety dochodzi również do sytuacji, gdy jedno z rodziców nie chce wydać drugiemu dziecka.

Kiedy jednak dochodzi do popełnienie przestępstwa uprowadzenia opisanego w art. 211 k.k., a kiedy mamy do czynienia z niepenalizowanym porwaniem rodzicielskim?

Aby rozróżnić kiedy rodzic, który samowolnie zabiera dziecko i nie chce wydać go drugiemu z rodziców popełnia przestępstwo należy odnieść się do przysługującej mu władzy rodzicielskiej.

Otóż odpowiedzialności karnej za uprowadzenie nie podlega ten z rodziców, któremu przysługuje pełna władza rodzicielska nad dzieckiem tj. przysługująca mu władza rodzicielska nie została ograniczona ani też nie został on pozbawiony władzy rodzicielskiej. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 września 2019 r. sygn. akt I KZP 7/19. We wskazanym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, iż: „Rodzice (lub jeden z nich), dopóki przysługuje im pełnia władzy rodzicielskiej, nie mogą być podmiotami przestępstwa z art. 211 k.k. mogą stać się nimi dopiero wówczas, gdy zostaną tej władzy pozbawieni lub zostanie ona im ograniczona, czy też zawieszona.” Zatem, do porwania rodzicielskiego dochodzi, gdy rodzic posiadający pełną władzę rodzicielska zabierze ze sobą dziecko pomimo sprzeciwu drugiego rodzica, który również posiada pełną władzę rodzicielską i pozbawi drugiego z rodziców kontaktu z dzieckiem, rodzic taki niejednokrotnie wywozi dziecko za granicę.

Przestępstwo uprowadzania popełnia ten z rodziców, który zabiera ze sobą dziecko pomimo sprzeciwu drugiego z rodziców, a jego władza rodzicielska została uprzednio ograniczona (w stopniu nie pozwalającym mu na decydowanie o miejscu pobytu dziecka) lub jest on pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

Co może zrobić rodzić jeżeli drugi rodzic, który posiada pełną władze rodzicielską względem rodzica, który dopuścił się porwania rodzicielskiego? Otóż rodzic ten powinien niezwłocznie wystąpić do Sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania dziecka lub miejsca pobytu dziecka) z wnioskiem o odebranie dziecka. W przypadku uwzględnienia wniosku sąd wydaje postanowienie o odebraniu dziecka określając termin, w którym dziecko powinno być wydane wnioskodawcy. Postanowienie takie staje się skuteczne i wykonalne już z chwilą jego ogłoszenia na rozprawie.

Aby zabezpieczyć się przed porwaniem rodzicielskim można także wystąpić do Sądu z wnioskiem o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy danym rodzicu, o ile przy rozwodzie, czy separacji rodziców nie ustalono już miejsca pobytu dziecka, przy którymś z rodziców. Należy także rozważyć wystąpienie z winsokiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej lub ograniczenie władzy rodzicielskiej przysługującej drugiemu z rodziców.

Porwanie dziecka przez jednego z rodziców bez wiedzy drugiego z rodziców stanowi nadużycie władzy rodzicielskiej, które może spowodować ograniczenia, a nawet pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Pozbawić władzy rodzicielskiej można jednego lub oboje rodziców. Najczęściej z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców dziecka występuje drugi z nich. Jednak o pozbawieniu władzy rodzicielskiej Sąd może rozstrzygać także z urzędu (np. po zawiadomieniu Sądu przez Policję lub MOPS).

Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest najdalej idącą ingerencją w zakresie władzy rodzicielskiej. Rodzica można pozbawić władzy rodzicielskiej, gdy niewykonuje on jej z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli nadużywa władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbuje swe obowiązki względem dziecka. Istotnym jest, iż władzy rodzicielskiej może pozbawić jedynie Sąd opiekuńczy- a więc w I instancji przedmiotowe orzeczenie wydaje Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich.

Przesłankami uzasadniającymi pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego z rodziców lub obojga z nich są:

1. ciężka, przewlekła choroba rodzica, choroba psychiczna,

2. nadużywanie alkoholu, alkoholizm, nadużywanie środków odurzających, rozpijanie małoletniego,

3. stosowanie przemocy wobec dziecka, wobec drugiego z rodziców, osób bliskich bądź osób trzecich, agresywne zachowanie względem członków rodziny,

4. wywieranie destrukcyjnego wpływu na proces wychowania i rozwoju psychicznego dziecka, podporządkowywanie sobie psychicznie dziecka,

5. długotrwałe przebywanie w zakładzie karnym, odbywanie długotrwałej kary pozbawienia wolności, przestępczy proceder jednego z rodziców,

6. uporczywe i złośliwe uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka,

7. nieinteresowanie się dzieckiem,

8. pozbawienie przez ojca kilkuletniego dziecka naturalnego środowiska rodzinnego i bezpośredniej opieki matki i zatrzymanie go na stałe - wbrew woli matki - w obcym kraju.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie musi być poprzedzone ograniczeniem władzy rodzicielskiej. Sąd każdorazowo ocenia czy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy w konkretnej sprawie zachodzą przesłanki pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

Postępowanie w sprawie pozbawienia władzy rodzicielskiej inicjuje się poprzez złożenie w Sądzie Rejonowym wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej, o władzy rodzicielskiej w tym o jej pozbawieniu rozstrzyga również Sąd Okręgowy w sprawie o rozwód.

Pozbawienie władzy rodzicielskiej nie stoi na przeszkodzie w utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Nadto, po ustaniu przyczyn pozbawienia władzy rodzicielskiej władza rodzicielska może zostać przywrócona.

Zdarzają się sytuacje, gdy osoba zobowiązana do płacenia alimentów na rzecz dziecka, najczęściej ojciec dziecka, umiera. Co dzieje się z obowiązkiem alimentacyjnym po śmierci osoby zobowiązanej do zapłaty?

Wskazać należy, iż zobowiązanie do płacenia alimentów ma osobisty charakter, dlatego też wraz ze śmiercią zobowiązanego nie przechodzi na jego spadkobierców, a wygasa. Zatem, po śmierci ojca, zobowiązanego do płacenia alimentów na rzecz dziecka skutecznie można dochodzić jedynie tych z rat alimentów, które stały się wymagalne za życia zobowiązanego , a nadto zostały prawomocnie zasądzone.

Co jednak ze świadczeniem alimentów na przyszłość? Od kogo można dochodzić zapłaty alimentów? Po śmierci zobowiązanego do zapłaty alimentów na rzecz dziecka, z pozwem o alimenty można wystąpić przeciwko osobom zobowiązanym do alimentów w dalszej kolejności. Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje jednak dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Osobami zobowiązanymi do zapłaty alimentów w dalszej kolejności są w szczególności dziadkowie dziecka. Jednak przyjmuje się, iż w przypadku śmierci jednego z rodziców lub nie płacenia przez niego alimentów obowiązek alimentacyjny przechodzi w całości na drugiego rodzica. Dopiero gdyby i ten rodzic nie był w stanie wypełnić swego obowiązku alimentacyjnego, wejdzie w grę posiłkowy obowiązek krewnego dalszego, zwykle dziadków dziecka. Zatem, obowiązek alimentacyjny dziadków powstaje, gdy pomimo pełnego wykorzystywania przez rodzica swoich możliwości zarobkowych i majątkowych nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich usprawiedliwionych potrzeb dziecka. W takim przypadku pozostający przy życiu rodzic, sprawujący pieczę nad dzieckiem powinien w imieniu dziecka wystąpić z pozwem o alimenty przeciwko jego dziadkom.

Rodzice zobowiązani są do przyczyniania się do utrzymania dzieci w stosunku do swoich możliwości majątkowych i zarobkowych. Jak długo należy płacić alimenty? Czy należy płacić alimenty na dorosłe dziecko, do kiedy? Klienci często zadają te pytania.

Często rodzic – matka lub ojciec zobowiązany do płacenia alimentów na rzecz dziecka myśli, iż po ukończeniu przez dziecko 18-go roku życia nie będzie już zobowiązany do łożenia na jego utrzymanie, płacenia alimentów. Obowiązek alimentacyjny nie wygasa jednak wraz z uzyskaniem przez dziecko pełnoletności. Zatem, alimenty na rzecz dziecka przysługują do momentu, gdy dziecko nie będzie w stanie samodzielnie się utrzymać. Natomiast z chwilą, gdy dorosłe już dziecko może samodzielnie się utrzymać obowiązek alimentacyjny wygasa. Rodzice mają obowiązek zapewnienia dziecku wykształcenia stosownie do jego możliwości i uzdolnień. Po uzyskaniu przez dziecka stosownego wykształcenia obowiązek ten również automatycznie nie wygasa- zdarza się bowiem, gdy osoby legitymujące się wysokimi kwalifikacjami zawodowymi nie mają możliwości samodzielnego utrzymania się. Istotnym jest jednak, że owo wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego stwierdza sąd rodziny, po wniesieniu przez zobowiązanego do zapłaty alimentów ojca, czy matki dziecka pozwu o wygaśnięcie alimentów.

Sąd bada, czy uprawniony do alimentów faktycznie jest się w stanie samodzielnie utrzymać. Przyjmuje się, iż pełnoletnia osoba która przerwała naukę, nie studiuje, a już pracuje jest zdolna do samodzielnego utrzymania się. Różnie natomiast podchodzi się do studentów zaocznych, którzy równocześnie uczą się i pracują. Ocena tego, czy osoby te są w stanie samodzielnie się utrzymać zależy od konkretnego przypadku. W szczególności rodzice mają obowiązek zapewnienia dziecku wykształcenia stosownie do jego możliwości i uzdolnień

Oczywiście należy także pamiętać, iż zdarzają się przypadki tzw. „wiecznych studentów” dorosłych już dzieci, które celowo wybierają kolejny kierunek studiów aby nadal pozostać na utrzymaniu rodziców. Osobom, którym wykształcenie pozwala już na samodzielne utrzymanie się, jeżeli celowo nie podejmują zatrudnienia ochrona prawna nie przysługuje.

Rodzic zobowiązany do płacenia alimentów na dorosłe już dziecko może także uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się (np. wielokrotnie powtarza rok na studiach).