Rozstający się rodzice często zapominają o dobru dziecka. Konflikt pomiędzy rozstającymi się lub rozwodzącymi się małżonkami narasta do tego stopnia, iż kartą przetargową staje się dziecko. Zdarzają się również sytuacje, gdy rodzice nie mogą porozumieć się do do tego, z którym z nich ma przebywać dziecko, jak powinny wyglądać kontakty z dzieckiem. Niestety dochodzi również do sytuacji, gdy jedno z rodziców nie chce wydać drugiemu dziecka.
Kiedy jednak dochodzi do popełnienie przestępstwa uprowadzenia opisanego w art. 211 k.k., a kiedy mamy do czynienia z niepenalizowanym porwaniem rodzicielskim?
Aby rozróżnić kiedy rodzic, który samowolnie zabiera dziecko i nie chce wydać go drugiemu z rodziców popełnia przestępstwo należy odnieść się do przysługującej mu władzy rodzicielskiej.
Otóż odpowiedzialności karnej za uprowadzenie nie podlega ten z rodziców, któremu przysługuje pełna władza rodzicielska nad dzieckiem tj. przysługująca mu władza rodzicielska nie została ograniczona ani też nie został on pozbawiony władzy rodzicielskiej. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 września 2019 r. sygn. akt I KZP 7/19. We wskazanym orzeczeniu Sąd Najwyższy stwierdził, iż: „Rodzice (lub jeden z nich), dopóki przysługuje im pełnia władzy rodzicielskiej, nie mogą być podmiotami przestępstwa z art. 211 k.k. mogą stać się nimi dopiero wówczas, gdy zostaną tej władzy pozbawieni lub zostanie ona im ograniczona, czy też zawieszona.” Zatem, do porwania rodzicielskiego dochodzi, gdy rodzic posiadający pełną władzę rodzicielska zabierze ze sobą dziecko pomimo sprzeciwu drugiego rodzica, który również posiada pełną władzę rodzicielską i pozbawi drugiego z rodziców kontaktu z dzieckiem, rodzic taki niejednokrotnie wywozi dziecko za granicę.
Przestępstwo uprowadzania popełnia ten z rodziców, który zabiera ze sobą dziecko pomimo sprzeciwu drugiego z rodziców, a jego władza rodzicielska została uprzednio ograniczona (w stopniu nie pozwalającym mu na decydowanie o miejscu pobytu dziecka) lub jest on pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.
Co może zrobić rodzić jeżeli drugi rodzic, który posiada pełną władze rodzicielską względem rodzica, który dopuścił się porwania rodzicielskiego? Otóż rodzic ten powinien niezwłocznie wystąpić do Sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania dziecka lub miejsca pobytu dziecka) z wnioskiem o odebranie dziecka. W przypadku uwzględnienia wniosku sąd wydaje postanowienie o odebraniu dziecka określając termin, w którym dziecko powinno być wydane wnioskodawcy. Postanowienie takie staje się skuteczne i wykonalne już z chwilą jego ogłoszenia na rozprawie.
Aby zabezpieczyć się przed porwaniem rodzicielskim można także wystąpić do Sądu z wnioskiem o ustalenie miejsca pobytu dziecka przy danym rodzicu, o ile przy rozwodzie, czy separacji rodziców nie ustalono już miejsca pobytu dziecka, przy którymś z rodziców. Należy także rozważyć wystąpienie z winsokiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej lub ograniczenie władzy rodzicielskiej przysługującej drugiemu z rodziców.
Porwanie dziecka przez jednego z rodziców bez wiedzy drugiego z rodziców stanowi nadużycie władzy rodzicielskiej, które może spowodować ograniczenia, a nawet pozbawienie władzy rodzicielskiej.