Po zawarciu związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej, chyba że małżonkowie zawarli umowę majątkową małżeńską.
Po zawarciu małżeństwa zarówno mąż, jak i żona posiadają swój majątek osobisty, jak i majątek wspólny. Zatem, w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej występują: majątek wspólny, majątek osobisty kobiety i majątek osobisty mężczyzny.
Właścicielem i zarządcą przedmiotów wchodzących w skład majątku osobistego danego małżonka jest wyłącznie ten małżonek. Nie potrzebuje on zgody drugiego z małżonków m. in. na sprzedaż rzeczy wchodzącej w skład jego majątku osobistego. Środki ze sprzedaży rzeczy należącej do majątku osobistego zasilają także majątek osobisty.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
-
przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
-
przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
-
prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
-
przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
-
prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (m. in. prawo dożywocia przysługujące wyłącznie jednemu z małżonków, służebności osobiste, prawo do alimentów)
-
przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość),
-
wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
-
przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
-
prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
-
przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Natomiast przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.
Odnosząc się do wchodzących w skład majątku osobistego, przedmiotów służących do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, wskazać należy, iż są to przedmioty, które służą tylko jednemu z małżonków, a nie innym członkom rodziny. Przykładami takich rzeczy są m. in. : ubrania, zegarek, okulary, pojazd inwalidzki, sprzęt sportowy przeznaczony do wyłącznego użytku małżonka.
Natomiast zgodnie ze stanowiskiem judykatury, samochód osobowy, chociażby korzystał z niego tylko jeden z małżonków, jako użyteczny środek komunikacji może służyć zaspokojeniu potrzeb innych członków rodziny, a zatem nie jest objęty cechą wyłączności.