Każdy z małżonków w przypadku, gdy dojdzie do wniosku, iż z jakiś powodów nie chce spędzić reszty życia z mężem lub żoną zastanawia się, jakie warunki musi spełnić aby uzyskać rozwód. Poniżej postaram się krótko odpowiedzieć na kilka pytań, które zadaje sobie każdy, kto chce uzyskać rozwód.
Po pierwsze wyjaśnię jakie kryteria muszą spełnić osoby ubiegające się o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, jakie są orzeczenie Sądu orzekającego w sprawie o rozwód oraz który z małżonków i w jakich sytuacjach ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego.
Aby Sąd mógł orzec rozwód pomiędzy małżonkami musi dojść do trwałego i zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. Co to oznacza? Otóż, do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego potrzebne jest ustanie trzech więzi łączących małżonków a to więzi duchowej, więzi fizycznej oraz gospodarczej. Sąd w postępowaniu rozwodowym bada również, czy rozkład pożycia małżeńskiego stron ma charakter trwały to jest czy możliwy jest powrót małżonków do wspólnego życia oraz jakie zachowania i w jakim okresie doprowadziły do wygaśnięcia więzi łączących małżonków. Zauważyć należy, iż w praktyce pewne trudności może sprawiać stwierdzenie przez Sąd trwałości rozkładu pożycia, która związana jest zawsze z prognozą co do przyszłości. Z pewnością rozkład ma charakter trwały, jeżeli małżonkowie pozostają w nowych związkach, a tym bardziej jeśli w tych związkach narodziły się dzieci. Stwierdzenie trwałości rozkładu wynika również z przyczyn, które doprowadziły do rozkładu pożycia, a także z czasu pozostawania przez małżonków w stanie zaniku więzi małżeńskich. Upływ kilku, kilkunastu czy tym bardziej kilkudziesięciu lat od początku ustania więzi pozwala domniemywać, że rozpad ma charakter trwały. Istotnym jest, iż trwałość rozkładu pożycia małżeńskiego można również stwierdzić po kilku lub kilkunastu miesiącach od zaistnienia rozkładu pożycia małżeńskiego. Pamiętać należy, iż wielokrotnie postępowania rozwodowe przed Sądem nie zakończy się na pierwszym terminie rozprawy, dlatego też nie ma sensu czekać ze złożeniem pozwu o rozwód, bowiem Sąd ocenia to czy rozkład pożycia małżeńskiego stron ma charakter trwały i zupełny na dzień wyrokowania, a zatem niejednokrotnie kilka miesięcy później niż złożyliśmy pozew o rozwód.
Na rozkład pożycia nie wpływają dobre relacje pomiędzy małżonkami po jego nastąpieniu. Aktualność w dużej mierze zachował pogląd, jaki Sąd Najwyższy wyraził w orzeczeniu z dnia 8 maja 1951 r., sygn. C 184/51 stwierdzając, że: „Fakt troszczenia się męża o żonę i dzieci, a także fakt przyjaznego ustosunkowania się do porzuconego małżonka, zupełnie nie przesądza o braku trwałego rozkładu małżeństwa, którego istotą nie jest nienawiść i niekulturalne odnoszenie się do siebie małżonków, ale tylko zerwanie stosunków intymnych bez nadziei powrotu do nich”.
Sąd orzekając rozwiązanie małżeństwa przez rozwód orzeka, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Orzekając o winie, sąd może uznać winę obojga małżonków, uznać brak winy obojga małżonków albo uznać winę jednego z małżonków. Na zgodny wniosek małżonków Sąd może również orzec rozwód bez orzekania o winie.
Najczęściej rozkład pożycia jest skutkiem wielu przyczyn, a nie jednej. Wśród przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego wyróżnić należy między innymi: zdradę, stworzenie pozorów zdrady, naruszenie obowiązków małżeńskich. Małżonkowie są bowiem obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, za zawinioną przyczynę rozkładu pozycia małżeńskiego można uznać na przykład brak wsparcia żony będącej w zaawansowanej ciąży. W uzasadnieniu wyroku z 12.03.2010 r., I ACa 35/10, LEX nr 1120365, Sąd Apelacyjny w Katowicach uznał za zawinioną przyczynę rozkładu pożycia opuszczenie żony w zaawansowanej ciąży, odmowę jej wsparcia w trudnych chwilach, nieinteresowanie się porodem oraz przeznaczenie wspólnych środków na zakup mieszkania, w którym mąż sam zamieszkał.
W wyroku z dnia 1 października 1997 r., sygn. I CKN 246/97, LEX nr 668911, Sąd Najwyższy poparł ustalenia sądu apelacyjnego, który jako przykłady zawinionych przyczyn rozkładu pożycia wymienił: „częste opuszczanie wraz z dzieckiem wspólnego domu i wyjazdy do matki nie zawsze spowodowane postępowaniem pozwanego, zaniedbywanie w czasie pobytów u matki – trwających kilka, a niekiedy kilkanaście tygodni – obowiązków domowych, swobodne określanie daty powrotu do męża, zbyt emocjonalne i niedojrzałe podejście do wyłaniających się konfliktów”.
Zawinioną przesłanką rozkładu pożycia może być niechęć do podjęcia pracy zarobkowej przez jednego z małżonków, pomimo istnienia takiej możliwości. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 9 marca 1956 r., sygn. IV CR 36/55, OSN 1956/4, poz. 110: „Takie zachowanie się małżonka będzie z reguły ważnym powodem rozkładu pożycia, o ile drugi małżonek na niewłaściwość tego zachowania zwrócił uwagę i domagał się jego zmiany”.
Pamiętać również należy, iż nie zawsze każde negatywne zachowanie małżonka, a nawet zdrada prowadzi do uznania jego wyłącznej winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego. Może się bowiem okazać, iż inne z zachowań małżonka doprowadziły do wcześniejszego rozkładu pożycia małżeńskiego, a dane negatywne zachowanie jak np.. zdrada, czy opuszczenia współmałżonka było jedynie następstwem już wcześniej występującego rozkładu pożycia małżeńskiego stron.
Sąd rozwiązując małżeństwo przez rozwód orzeka również o alimentach na rzecz współmałżonka, alimentach na rzecz dziecka, kontaktach z dzieckiem, władzy rodzicielskiej nad małoletnim, czy wspólnym mieszkaniu stron.
Mam nadzieję, że choć w pewnym stopniu rozwiałam Państwa wątpliwości odnośnie spraw o rozwód, w razie dalszych pytań zapraszam do kontaktu w celu omówienia się na poradę.
Adwokat Weronika Gawor-Pietrzak w ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej w Chrzanowie reprezentuje klientów oraz udziela porad prawnych w sprawach o rozwód.
W razie dalszych pytań proszę o kontakt telefoniczny lub za pomocą wiadomości e-mail w celu umówienia spotkania w Kancelarii.
W ramach prowadzonej Kancelarii Adwokackiej zajmuję się prowadzeniem spraw zwłaszcza na terenie województwa małopolskiego (m. in. Chrzanów, Trzebinia, Oświęcim, Chełmek, Kraków) oraz śląskiego (m. in. Jaworzno, Sosnowiec, Mysłowice, czy Katowice). W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie odbyć się online.