Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka nie ustaje zatem po ukończeniu przez nie 18-go roku życia, o ile nadal pobiera ono naukę i nie jest się w stanie samodzielnie utrzymać.
Przyjmuje się również, iż nawet przejściowe przerwanie nauki przez dziecko już pełnoletnie, związane na przykład z urodzeniem przez 18letnią córkę dziecka, nie powoduje automatycznie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego jej rodziców, o ile nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
Uzyskiwanie przez dziecko dochodów nie prowadzi do wygaśnięcia obowiązku, chyba że dziecko, co występuje rzadko, osiąga dochody, które umożliwiają samodzielne funkcjonowanie. Po drugie, dziecko uprawnione jest do świadczeń alimentacyjnych niezależnie od tego, czy znajduje się w niedostatku.
W uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z 9.06.1976 r. sygn. III CZP 46/75, podkreślono, że małoletnie dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, rodzice „muszą więc podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami”. Ustawodawca pozwala w wyjątkowych przypadkach na uchylenie się rodziców od tego obowiązku, ale wyłącznie wobec dziecka pełnoletniego.
Dla zaistnienia obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka bez znaczenia jest to, czy dziecko urodziło się w małżeństwie, czy też to który z małżonków został uznany za winnego rozkładu pożycia małżeńskiego.
Istotnym jest, iż hipotetyczna możliwość samodzielnego utrzymania się przez dziecko nie prowadzi automatycznie do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. W szczególności rodzice mają obowiązek zapewnienia dziecku wykształcenia stosownie do jego możliwości i uzdolnień. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2000 r., sygn. I CKN 1538/99: „Dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletność, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach”.
Możliwe są również sytuacje, w których obowiązek alimentacyjny rodzica względem dziecka nigdy nie wygaśnie. Ma to miejsce wtedy, gdy dziecko pomimo uzyskania pełnoletności i zdobycia wykształcenia uprawnione do alimentów dziecko z powodu poważnej choroby nie będzie w stanie samodzielnie utrzymać się w przyszłości. W powyższej sytuacji nie tylko nie dochodzi do wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, ale powinien on być wykonywany ze szczególną starannością. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 1999 r., sygn. III CKN 278/98: „W sytuacji, w której dana osoba mimo osiągnięcia pełnoletności, nie jest i przypuszczalnie nie będzie samodzielna, obowiązek alimentacyjny jej rodziców nie może ograniczać się jedynie do zapewnienia jej środków utrzymania, ale także do świadczeń osobistych starań związanych z jej utrzymaniem i egzystencją”. Natomiast zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 1998 r., sygn. II CKN 722/92, gdy nie zachodzi okoliczność w postaci możliwości samodzielnego utrzymania się przez dziecko, np. z powodu choroby, kalectwa, czy niepełnosprawności obowiązek alimentacyjny bez względu na wiek dziecka istnieje nadal.
Alimenty
Przy ustalaniu wysokości alimentów na rzecz małoletniego Sąd bierze pod uwagę zarówno usprawiedliwione potrzeby małoletniego, jak i możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Istotnym jest, iż możliwości tych nie należy traktować jako wyłącznie faktycznie uzyskiwanych przez rodzica dochodów.
W uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów z dnia 26 maja 1995 r. sygn. III CZP 178/94, Sąd Najwyższy podkreślił, że: „ (…) ustalenie możliwości zarobkowych (majątkowych) zobowiązanego do alimentacji ma często charakter hipotetyczny, gdyż kryterium takich możliwości nie zawsze są zarobki osiągane aktualnie przez zobowiązanego, lecz sama zdolność do uzyskania wyższego wynagrodzenia. Wysokość alimentów zależy zatem od wielu czynników.
W przypadku dziecka należy uwzględnić jego wiek, stan zdrowia, zainteresowania i zdolności.
Określenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do świadczeń alimentacyjnych wymaga natomiast ustalenia wysokości jego comiesięcznych dochodów, na przykład z tytułu wynagrodzenia za pracę. Ustaleniu podlega również to, czy osoba zobowiązana do świadczenia alimentacyjnego byłaby w stanie zarobić więcej, gdyby w pełni wykorzystywała swoje możliwości w zakresie wykształcenia, czy doświadczenia zawodowego. Przy ustalaniu wysokości alimentów badaniu podlegają także możliwości majątkowe zobowiązanego, ponieważ w niektórych przypadkach może on dysponować dużymi środkami majątkowymi, pomimo że nie osiąga dochodów na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Istotnym jest, iż wysokość obowiązku alimentacyjnego wraz z upływem czasu może ulec modyfikacji. Dlatego też, można wystąpić z powództwem o obniżenie alimentów oraz podwyższenie alimentów. W przypadku uzyskania przez dziecko pełnoletności oraz możliwości samodzielnego utrzymania się można z kolei wystąpić z powództwem o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego.
Zapraszam wszystkich zainteresowanych moimi usługami do kontaktu telefonicznego lub za pomocą wiadomości e-mail. Na pewno uda nam się ustalić dogodny termin spotkania w Kancelarii w Chrzanowie.