Postępowanie przygotowawcze prowadzone zarówno w formie dochodzenia, jak i śledztwa składa się z dwóch etapów: postępowania in rem (postępowania w sprawie) oraz postępowania in personam (postępowania przeciwko osobie). Momentem granicznym pomiędzy tymi dwoma fazami postępowania stanowi właśnie przedstawienie zarzutów.
W postępowaniu przygotowawczym prowadzonym w formie śledztwa przedstawienie zarzutów przybiera zawsze formę postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Ogłasza się je niezwłocznie podejrzanemu i przesłuchuje się go, chyba że ogłoszenie postanowienia lub przesłuchanie podejrzanego nie jest możliwe z powodu jego ukrywania się lub nieobecności w kraju. W postanowieniu o przedstawieniu zarzutów zawarty jest opis czynu zarzucanego podejrzanemu lub też czynów oraz ich kwalifikacja prawna. Po przedstawieniu zarzutów, a przed rozpoczęciem przesłuchania w charakterze podejrzanego, należy pouczyć podejrzanego o przysługujących mu prawach w postępowaniu karnym. Na tym etapie, w tym także podczas przesłuchania podejrzany może mieć już obrońcę, który może uczestniczyć w jego przesłuchaniu. W dochodzeniu natomiast nie jest wymagane sporządzenie postanowienia o przedstawieniu zarzutów oraz wydanie postanowienia o zamknięciu dochodzenia, chyba że podejrzany jest tymczasowo aresztowany. Przesłuchanie osoby podejrzanej zaczyna się od powiadomienia jej o treści zarzutu wpisanego do protokołu przesłuchania. Osobę tę od chwili rozpoczęcia przesłuchania uważa się za podejrzanego.
W przypadku, gdy po przedstawieniu podejrzanemu zarzutów zajdzie konieczność modyfikacji przedstawionych mu uprzednio zarzutów tj. dojdzie do istotnej zmiany opisu czynu zarzuconego podejrzanemu lub jego zachowanie należy zakwalifikować jako wypełniające znamiona surowszego przepisu, bądź też podejrzanemu należy zarzucić czyn nie objęty wydanym uprzednio postanowieniem o przedstawieniu zarzutów - sporządza się nowe postanowienie. Również to postanowienie ogłasza się podejrzanemu, a następnie przesłuchuje się go. Również w tej czynności może uczestniczyć obrońca podejrzanego.
Czy podejrzany już na etapie postępowania przygotowawczego powinien mieć obrońcę? Na pewno obecność obrońcy podejrzanego przy jego przesłuchaniu jest przydatna. Obrońca czuwa bowiem nad właściwym przebiegiem przesłuchania, może także zadawać pytania podejrzanemu.
W trakcie przesłuchania, po przedstawieniu zarzutów, podejrzany wskazuje bowiem, czy przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu albo też nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Podejrzany może także przyznać się częściowo do popełnienia zarzucanego mu czynu. Nadto, podejrzany ma następnie możliwość swobodnej wypowiedzi, a także odmówić składania wyjaśnień. Podejrzany może do czasu zawiadomienia go o terminie zaznajomienia z materiałami śledztwa żądać podania mu ustnie podstaw zarzutów, a także sporządzenia uzasadnienia na piśmie, o czym należy go pouczyć. Uzasadnienie doręcza się podejrzanemu i ustanowionemu obrońcy w terminie 14 dni. W uzasadnieniu takim należy w szczególności wskazać, jakie fakty i dowody zostały przyjęte za podstawę zarzutów.
W razie dalszych pytań proszę o kontakt telefoniczny lub za pomocą wiadomości e-mail w celu umówienia spotkania w Kancelarii.
Adwokat Weronika Gawor-Pietrzak prowadzi Kancelarię Adwokacką w Chrzanowie. W ramach prowadzonej działalności zajmuje się prowadzeniem spraw zwłaszcza na terenie województwa małopolskiego (m. in. Chrzanów, Trzebinia, Oświęcim, Chełmek, Kraków) oraz śląskiego (m. in. Jaworzno, Sosnowiec, Mysłowice, czy Katowice). W razie potrzeby pomoc prawna może być przy tym świadczona na terenie całego kraju, a spotkanie odbyć się online.