Rozprawa rozpoczyna się od wywołania sprawy, następnie przewodniczący (składu sędziowskiego, a przy składzie jednoosobowym- sędzia) sprawdza stawiennictwo stron i wezwanych na rozprawę osób np. świadków, czy biegłych.
W przypadku pierwszej rozprawy oskarżyciel, a w przypadku jego nieobecności Sąd dokonuje zwięzłego przedstawienia zarzutów oskarżenia. Następnie, Sąd poucza oskarżonego obecnego na sali rozpraw o przysługujących mu uprawnieniach oraz zapytuje, czy oskarżony przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu i czy będzie składał wyjaśnienia. Oskarżony może odmówić składania wyjaśnień bądź odpowiedzi na pytania może też np. odpowiadać wyłącznie na pytania obrońcy. Po wyjaśnieniach oskarżonego przewodniczący poucza go o prawie zadawania pytań osobom przesłuchiwanym oraz składania wyjaśnień co do każdego dowodu.
Do najważniejszych uprawnień oskarżonego należy:
-
możliwość złożenia wyjaśnień lub odmowy złożenia wyjaśnień (oskarżony ma zapewnioną możliwość swobodnej wypowiedzi, następnie zadawane są mu pytania, w przypadku, gdy oskarżony nie stawi się na rozprawę, odmówi składania wyjaśnień, jego wyjaśnienia różnią się od poprzednio złożonych w postępowaniu przygotowawczym lub oświadczy, że pewnych okoliczności nie pamięta, wolno na rozprawie odczytać poprzednio złożone przez niego wyjaśnienia w tej sprawie),
-
możliwość składania wniosków, w tym wniosków dowodowych i oświadczenia (zarówno na piśmie jak i ustnie do protokołu),
-
możliwość zadawania pytań świadkom (oskarżony zadaje pytania po udzieleniu mu głosu przez Sąd),
-
możliwość zadawania pytań biegłym,
-
możliwość składania wyjaśnień co do każdego dowodu,
-
możliwość przeglądania akt sprawy oraz wykonania ich fotokopii,
-
możliwość uzyskiwania odpisów i kserokopii (odpłatnie),
-
możliwość uczestnictwa w przeprowadzaniu dowodu także poza rozprawą ,(oskarżony pozbawiony może złożyć wniosek o doprowadzenie go jednak Sąd sprowadza go wówczas, gdy uzna to za konieczne),
-
możliwość obecności przy wszystkich czynnościach postępowania dowodowego, (w wyjątkowych wypadkach, gdy należy się obawiać, że obecność oskarżonego mogłaby oddziaływać krępująco na wyjaśnienia współoskarżonego albo na zeznania świadka lub biegłego, przewodniczący może zarządzić, żeby oskarżony opuścił salę na czas przesłuchania danej osoby),
-
możliwość złożenia wniosku o sprostowanie protokołu rozprawy i posiedzenia (należy wskazać nieścisłości i opuszczenia),
Oskarżony może również złożyć wniosek o sporządzenie uzasadnienie wyroku i doręczenie mu odpisu wyroku wraz z pisemnym uzasadnieniem. Oskarżony uprawniony jest także do składania środków zaskarżenia wobec orzeczeń Sądu (zażaleń i apelacji).